Voor mijn studie maakte ik een integraal en grensoverschrijdend masterplan voor het Scheldepoldergebied westelijk van Antwerpen, met een deeluitwerking in de Doelpolder (zie Rapport: Dansen op de gradiënt). In mijn ogen moet de toekomst voor de Scheldepolders gezocht worden in herstel van de landschappelijke gradiënt van het Waasland naar de Scheldevallei, waarbij de harde Schelde-oever transformeert naar een brede kuststrook: een huwelijk met brak water! Deze ingreep levert een interessant dynamisch landschap met nieuwe kansen…
Het Scheldepoldergebied is door haar ligging een vergeten uithoek onder de rook van Antwerpen. Landbouw en havenactiviteiten hebben het gebied altijd gedomineerd, maar lijken nu te stagneren. De intrinsieke kwaliteiten zijn te vinden in Rust, Ruimte en Authenticiteit, heel interessant, zo dicht naast de grote stad.
Landschappelijke zones Westerscheldepolders (klik voor vergroting)
Voor het masterplan typeerde ik het gebied in 5 landschappelijke zones. Elk van deze zones kende ik een streefbeeld toe als handvat voor versterking van de landschappelijke kwaliteiten.
sfeerbeeld modern akkerland
Daarnaast krijgen beken en kreken meer ruimte, als groen/blauwe slingers geven ze vorm aan de overgang van het hoger gelegen Waasland naar de Scheldevallei. Nieuwe verbindingstrajecten koppelen de beken aan het krekenstelsel van de lage polders. Zowel de aanvoer van zoet water voor de Scheldepolders als de ecologische verbindingen krijgen hiermee vorm. De haarvaten van het Scheldesysteem worden weer bereikbaar. In de jonge, hoger gelegen polders kan de landbouw profiteren van het vastgehouden beekwater uit het Waasland. Waar mogelijk wordt recreatief medegebruik gecombineerd.
sfeerbeeld krekenlandschap
De lagergelegen kustpolders worden getransformeerd naar een brede overgangszone tussen zoet en brak water, een zeldzaam geworden biotoop. Om dit te bereiken wordt enerzijds brak water gecontroleerd binnendijks ingelaten met een gedempt-getijdenregime. Er ontstaat een binnendijks brak landschap met een uitgebreid microreliëf waarin estuariene natuur zich kan ontwikkelen. Kustvogels en trekvissen vinden hier een rust- en fouragegebied. Anderzijds komt zoet beekwater binnenstromen, zodat de complete zoet-brakgradiënt in de kustzone de ruimte krijgt. De zoete instroom vormt een lokstroom voor trekvissen naar de Waaslandse beken, waar ze kunnen paaien.
Masterplan Westerschelde (klik voor vergroting)
In de kustzone blijft de historische polderstructuur met haar verkavelingspatronen herkenbaar. Door het brakke water binnen te leiden over de oude kreektrajecten kan het in grillige watervormen spelen met de rationele verkavelingspatronen. De getijdendynamiek zorgt voor steeds veranderende beelden. Het brakke poldergebied geeft, binnen veilige marges, ruimte aan interessante ‘wilde’ natuur.
Vanuit Antwerpen biedt een uitgekiend recreatief netwerk de Antwerpse stedeling expansie in deze nabije oase van rust en ruimte. De cultuurhistorische erfenis, de boeiende havenactiviteiten en de bijzondere natuur worden opgenomen in het recreatieve netwerk, waardoor ze toegankelijk en beleefbaar worden.